Uit de Veiligheidsmonitor van 2017 blijkt dat jongeren tussen de 15 en 24 jaar zich het meest onveilig voelen. De Veiligheidsmonitor was tot en met 2017 een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek waar onder andere verschillende invalshoeken rondom de veiligheidsbeleving in werden meegenomen. Dit is niet gek gezien jeugdcriminaliteit de laatste jaren de media overspoelt. Maar hoe komt dit en hoe lossen we dit op? Met aanvulling van (anoniem) persoonlijk politie-perspectief wordt de huidige stand van zaken besproken.

Over het algemeen zijn de cijfers van het aantal tieners dat in aanraking komt met de politie door de jaren heen afgenomen. Dit beeld zie je echter niet terug in de cijfers van het aantal ernstige geweldsdelicten onder jongeren: deze is namelijk voor het tweede jaar achter elkaar gestegen! Eenzelfde stijging is te zien in het aantal messen dat onder jongeren in beslag is genomen. Waar dit in 2017 nog 454 messen waren, waren dit in 2019 1286 messen. Met wapens bezig zijn, schijnt dus steeds populairder te worden onder jongeren, maar hoe komt dat en wat kunnen we er tegen doen?

“Op het bureau zien we steeds vaker filmpjes van jongeren op het internet. Filmpjes waarin jongeren, die niet eens weten hoe ze ermee om moeten gaan, met wapens te zien zijn en elkaar zitten op te stoken. Jongeren zien die filmpjes bijvoorbeeld op internet en sturen ze naar elkaar door, dus als de een met messen aan komt, dan wil de ander daarin mee of ze worden er in meegetrokken. Ze willen niet het zwarte schaap van de groep zijn. Ze doen er allemaal in mee, ook als ze er niet achter staan.” – Anonieme Respondent

Het kabinet en meerdere gemeentes willen verandering in het wapenbezit onder jongeren brengen. Het kabinet werkt daarom aan een wet om de verkoop van messen aan minderjarigen te verbieden. Het dragen van messen is voor minderjarigen in de meeste gevallen al verboden, maar de huidige wet is daar niet erg duidelijk over. Volgens demissionair minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus moeten de ontwikkelingen helemaal teruggedrongen worden: “Het hebben van een mes of steekwapen is voor jongeren totaal uit den boze”. Verschillende gemeenten zijn het hiermee eens en pleiten voor een landelijk messenverbod onder jongeren. In gemeente Zaanstad geldt bijvoorbeeld al een messenverbod. Bij overtreding van dit verbod wordt het wapen in beslag genomen en volgt een boete van 2.500 euro. Dit wapen moet dan logischerwijs wel eerst gevonden worden.

“Jongeren weten hun wapens soms goed te verstoppen, waar je als agent wel op
bedacht moet zijn. Bij een veiligheidsfouillering kom je dingen tegen van
peperspray in een klein parfumflesje tot een aansteker waar ineens een mes
uitkomt.” – Anonieme Respondent

Naast strafbaarstelling van de verkoop van messen aan minderjarigen, gaat het ministerie van Justitie en Veiligheid kijken of ouders wettelijk meer aansprakelijk gehouden kunnen worden voor het gedrag van hun kinderen. Verschillende gemeenten hebben al maatregelen
ingevoerd om ouders verantwoordelijk te houden voor het messen bezit van hun kinderen. Zo heeft de burgemeester van Rotterdam een nieuwe maatregel aangekondigd, waar Rotterdamse ouders van wie hun kind voor de tweede keer wordt betrapt met een mes op zak een dwangsom van 2.500 euro moeten betalen.

“De thuissituatie speelt een grote rol. Kinderen worden soms opgevoed in een milieu met een enorme afkeer tegen de politie. Dan krijg je al ‘kut wout’ naar je hoofd geroepen van een kind van 6/7 jaar. Daar moeten we in investeren, want zodra ze ouder worden, wil je ze aan de goede kant hebben staan en zorgen dat ze geen overlast veroorzaken.” – Anonieme Respondent

Alleen een wet is echter niet voldoende volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid. Voor de aanpak van geweldsdelicten onder jongeren zou tevens veel meer geïnvesteerd moeten worden in de samenwerking tussen verschillende actoren. Scholen kunnen bijvoorbeeld in samenwerking met de gemeente en de politie kluisjes controleren op (steek-)wapens.

“We hebben een schoolagent die is gekoppeld aan alle scholen, voornamelijk
in het voortgezet onderwijs en wat MBO scholen. Alles wat gebeurt, wordt
vastgelegd in een dagrapport en personen die het aangaan, waaronder andere
agenten, zijn dus op de hoogte van wat er speelt binnen een school en wie ze in
de gaten moeten houden. Zo zullen de kluisjes op sommige scholen vaker worden
gecontroleerd dan de kluisjes op andere scholen. Dit geldt ook voor de
scholen waar jongeren op zitten die buiten school vaker voor problemen zorgen.” – Anonieme Respondent

Naast een nieuwe wetgeving en betere handhaving door middel van de samenwerking tussen actoren, moet er ook meer gedaan worden in het kader van voorlichtingen en het wegnemen van gevoelens van onveiligheid onder jongeren. Volgens hoogleraar Jeugdcriminologie Weerman aan de Erasmus Universiteit is het hiervoor van belang dat de actoren in verbinding blijven met de jongeren. Als de politie en scholen streng gaan fouilleren, kun je meer mensen uit het circuit halen, maar de relaties met de jongeren worden er niet beter op.

“Op verschillende manieren kan gewerkt worden aan de veiligheid onder jongeren. Zo kan de politie informatieavonden geven over op welke manier je jezelf veilig kunt laten voelen. Dit gebeurt dan bijvoorbeeld in samenwerking met jeugdinstanties en horeca of dergelijke. Naar mijn mening is het zichtbaar zijn op straat van het grootste belang voor het wegnemen van onveiligheidsgevoelens onder jongeren. Als je gezien wordt, denken de jongeren ook van ‘als er iets is, dan is daar hulp.” – Anonieme Respondent

Allesomvattend zijn geweldsdelicten met wapens onder jongeren een groot probleem in de samenleving en breidt dit probleem zich nog steeds uit. Veel gemeenten zijn al op de goede weg door beleid te creëren waardoor dit probleem wordt ingeperkt. Om dit probleem echter
voorgoed de das om te doen, is een landelijke aanpak nodig. Te beginnen met de
invoering van een duidelijkere wet!

Bronnen:

https://www.politie.nl/nieuws/2020/maart/20/00-meer-jongeren-betrokken-bij-messteekincidenten.htmlhttps://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5196290/verbod-op-messen-jongeren-de-maak-en-strengrehttps://nos.nl/artikel/2356171-kabinet-wil-messenverbod-voor-minderjarigen.htmlhttps://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/kabinet-wil-verbod-op-messenverkoop-aan-jongeren-na-flinke-toename-steekincidenten~be617a6f/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2Fhttps://www.parool.nl/nieuws/een-messenverbod-voor-minderjarigen-heeft-dat-zin~bedba2c2/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2Fhttps://www.parool.nl/amsterdam/zaanstad-doet-beroep-op-ouders-in-strijd-tegen-wapengeweld-jongeren~b5c1fa03/https://www.parool.nl/amsterdam/37-tieners-van-rivaliserende-bendes-aangehouden-in-zaandam~b80f22f7/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/276038/zaanstad-krijgt-navolging-verkoop-messen-aan-jongeren-ook-landelijk-in-de-banhttps://www.nhnieuws.nl/nieuws/205139/zestienjarige-uit-assendelft-doodgestoken-in-zaandamhttp://www.veiligheidsmonitor.nl/Publicaties/Rapportages