“I can’t breathe.” Dat waren een van de laatste woorden van George Floyd. Hij heeft ze welgeteld 27 keer herhaald, maar dat mocht niet baten. De inmiddels ontslagen politieagent Derek Chauvin, die zijn knie ruim negen minuten op de nek van Floyd duwde, vond het allemaal wel meevallen. “It takes a heck of a lot of oxygen to talk”, was zijn reactie. Dat het nog meer zuurstof kost om te leven, kon hem weinig schelen. George Floyd sterft op 25 mei 2020. De doodsoorzaak? Disproportioneel politiegeweld.
Het begint allemaal met een briefje van twintig dollar. Een medewerker van een winkel op Chicago Avenue South is ervan overtuigd dat Floyd een pakje sigaretten met vals geld probeert te betalen en belt de politie. Als de politie arriveert, zit Floyd met twee anderen in zijn auto. Volgens agenten zou hij onder invloed zijn en zich hevig verzetten wanneer hem gevraagd wordt de auto te verlaten. Later blijkt echter uit verschillende videobeelden dat Floyd zich helemaal niet verzette. Dat hij op dit moment al vreesde voor zijn leven, blijkt uit nieuwe beelden die enige maanden later naar buiten worden gebracht. Hierin is te zien dat Floyd tijdens de arrestatie in paniek lijkt te raken en de politie smeekt om hem niet neer te schieten, wanneer een agent zijn dienstwapen op hem richt. Hij geeft daarnaast aan claustrofobisch te zijn en raakt nog meer in paniek wanneer agenten hem in de politiewagen proberen te duwen. Dit wordt echter niet gewaardeerd, waarna Floyd tegen de grond wordt gewerkt en ex-politieagent Chauvin hem met een knie tegen zijn nek op de grond gedrukt houdt. Deze nekklem houdt een volle negen minuten en 29 seconden aan, blijkt uit beelden die omstanders van de arrestatie hebben gemaakt. Ondertussen houden twee andere agenten Floyd vast en voorkomt een vierde agent dat het publiek kan ingrijpen.
Langzaam wordt meer en meer kritiek geleverd, zowel van directe getuigen van de arrestatie als via internet. Via de beelden die de dan zeventienjarige Darnella met haar telefoon maakt, kan de wereld meekijken hoe George Floyd tegen de grond gehouden wordt. Chauvin trekt zich echter niets van de reacties aan, ook al schreeuwen omstanders steeds harder dat de arrestatie veel te ver gaat en dat Floyd niet meer beweegt. Chauvin vraagt nog wel even aan zijn collega’s hoe het met hen is, maar checkt niet één keer hoe het met Floyd gaat. Zelfs wanneer Floyd een bloedneus krijgt en langzaam het bewustzijn verliest, geeft Chauvin geen kick.
Pas enige tijd nadat Floyd is gestopt met zich verzetten, haalt Chavin de nekklem van zijn nek. Floyd ligt dan bewegingsloos op de grond. Omdat er volgens de agenten sprake is van ‘medische problemen’, wordt een ambulance gebeld. Als blijkt dat Floyd niet reageert op medische handelingen, wordt hij naar het ziekenhuis gebracht, maar de hulp komt veel te laat. Eenmaal in het ziekenhuis aangekomen, wordt Floyd doodverklaard.
Om de doodsoorzaak vast te stellen, wordt in opdracht van de autoriteiten een autopsie uitgevoerd, waaruit in eerste instantie blijkt dat Floyd is overleden aan een combinatie van lichamelijke en druggerelateerde oorzaken. De familie van Floyd vertrouwt dit niet en laat daarom een tweede, onafhankelijk autopsie uitvoeren. Hieruit blijkt dat Floyd is overleden als gevolg van verstikking, veroorzaakt door de nekklem die Chauvin op Floyd heeft uitgevoerd.
Op 29 maart 2021, tien maanden na de dood van Floyd, start in de VS de inhoudelijke behandeling van de zaak in de zwaarbewaakte rechtbank in Minneapolis. Chauvin wordt verdacht van moord zonder voorbedachte rade, doodslag en derdegraads moord (het onopzettelijk doden van een ander als gevolg van een gevaarlijke daad). Volgens zijn advocaat heeft Chauvin echter alles gedaan waarvoor hij was opgeleid. Geweld zou volgens hem een noodzakelijk onderdeel zijn van het politiewerk. De verdediging was het hier absoluut niet mee eens en ook een expert op het gebied van politiegeweld moet uiteindelijk toegeven dat politieagenten welbekend zijn met het gevaar dat je in bepaalde posities minder goed kan ademhalen.
Ook in de rest van de Verenigde Staten zijn mensen woedend, maar deze woede beperkt zich niet alleen tot de VS. Er vinden overal ter wereld demonstraties plaats tegen buitensporig politiegeweld en racisme onder de noemer ‘Black Lives Matter’. De dood van George Floyd is voor velen namelijk het zoveelste voorbeeld van racistisch politiegeweld. De betogers proberen met de protesten daarom niet alleen rechtvaardigheid voor Floyd, maar ook een systematische omslag te bereiken.
Tijdens de zitting van Chauvin verzamelen zich verder duizenden demonstranten buiten de rechtbank. De straten worden afgezet met prikkeldraad en winkelramen worden dichtgetimmerd, omdat men bang is dat er rellen uitbreken als Chauvin zou worden vrijgesproken. De rellen blijven echter uit, want op 20 april van dit jaar wordt Chauvin op alle aanklachten schuldig bevonden. Er hangt hem een opgetelde straf van 75 jaar boven het hoofd, maar de definitieve uitspraak volgt op 16 juni.
In de tussentijd zijn ook de andere drie agenten ontslagen, maar er lijken nog geen grote verandering te hebben plaatsgevonden binnen de politiekorpsen in de VS. Ook is bekend geworden dat Chauvin de uitspraak van de rechtbank gaat aanvechten. Volgens zijn advocaat zouden de rechter en het openbaar ministerie beïnvloedt zijn door alle media-aandacht, maar of de rechter hierin meegaat, moet nog blijken. Voor veel mensen is één ding echter duidelijk en sluiten zij zich aan bij de slotwoorden van aanklager Steve Schleicher: “Dit was geen politiewerk, dit was moord.”
Bronnen
George Floyd: ‘Ik krijg geen adem’ – Agent: ‘Stop dan met praten’ | De Volkskrant
Agent schuldig bevonden aan dood George Floyd | RTL Nieuws
George Floyd death: Five key moments from the Derek Chauvin trial – BBC News
Jury beraadt zich over vonnis agent in zaak George Floyd | Het Parool
Proces van start tegen agent die knie in nek George Floyd drukte | NOS
Ex-agent Derek Chauvin vraagt nieuw proces in zaak-George Floyd | De Tijd
